طرح جبهه ملی ایران برای نجات اقتصاد ایران از وابستگی به دلار

۴ تیر ۱۳۹۷   |  لینک کوتاه شده :

ایالات متحده امریکا از سال ۱۹۴۴، در شرایطی که اروپای ویران شده در جنگ جهانی دوم توان تغکر و مقاومت نداشت، پول خود دلار را با تضمین برابری آن با طلا (۳۵ دلار مساوی یک اونس[۱] طلا) جنبه جهانی بخشید. از آن پس دلار همه ویژگیهای یک پول خوب (حفظ ارزش و قدرت خرید، واحد حساب، وسیله پرداخت، وسیله پس انداز) را داشته است؛ تا جایی که امروز هفت کشور[۲] دلار را واحد پول خود کرده اند، یک سوم کشورها نوسانات ارزش پول خود را به دلار بسته اند، هشتاد و پنج درصد خرید و فروش ارزها در بازار آینده (FOREX[۳]) به دلار انجام ، و ۳۹٪ اوراق قرضه جهان به دلار منتشر می شود، و حدود ۶۸٪ ذخایر بین المللی هم بر حسب دلار است.

از سوی دیگر، ایالات متحده با مکانیزم بین المللی پرداخت ها و دریافت ها از طریق اتاق تسویه بین المللی (BIC[۴]) بر دریافت ها و پرداخت ها و تبدیل ارزها به یکدیگر نظارت و کنترل دارد. جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی بین المللی (SWIFT[۵]) اگر چه مرکز آن در سوئیس است، ولی برای دریافت و پرداخت هایی که بر حسب دلار انجام میشود و یک سوی آن حداقل یک بانک امریکایی یا یک حساب دلاری باشد، کد شناسایی بانک (BIC) و کد بین المللی شماره حساب بانکی (IBAN[۶]) تعیین کرده که همراه با کد سویفت برای شناسایی و ردگیری همه پرداختهای بین المللی کافیست.

دستورالعمل اجرایی اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا، در مورد تحریم های ایران (شامل ۱۲ مورد) پیش از هر چیز دریافت ها و پرداخت های ارزی (دلاری) ایران را هدف قرار داده است. ممنوعیت فروش نفت ایران به دلار، سپرده کردن دلار، برداشت از حسابهای دلاری ایران، تبدیل دارایی های ارزی ایران از هر منبع و در هر کجا که با یک بانک امریکایی رابطه پیدا می کند، ممنوع است.

رییس جمهور امریکا نه تنها بازرگانی، سرمایه گذاری، انتقال تکنولوژی، مبادلات نیروی انسانی و کارشناسی ایالات متحده با ایران را ممنوع کرده، بلکه از راه اعمال تحریم های ثانویه شرکت ها و افراد سایر کشورها که با امریکا و نیز با ایران بازرگانی و داد و ستد دارند را مورد تهدید قرار داده است. به همین دلیل شرکتهای سرمایه گذار در صنعت نفت و گاز ایران اعم از کره ای، فرانسوی، آلمانی، ژاپنی یا هندی ادامه کار خود در ایران را مورد تجدید نظر قرار داده اند.

این تحریم ها که اکثرا هنوز اجرایی نشده، از همان لحظه اعلان بر بازار ارز و نرخ ارز یعنی نرخ برابری ریال با سایر پولها اثر منفی گذاشت و در کمتر از یک هفته ارزش پول ایران ۵۰٪ سقوط کرد. هجوم به بازار ارز، اندوخته کردن ارز و طلا حتی توسط کسانی که احتیاج فوری به ارز ندارند صف های طولانی در برابر صرّافی ها را بوجود آورده و این خود به بالا رفتن بیشتر نرخ ها منجر شده است.

 

چرا؟ و چه باید کرد؟

در دوره ۴۰ ساله انقلاب، به علت ناآگاهی و بی تدبیری و عدم تجانس سیاست ها و گفتارها و کردار مقامات حکومت جمهوری اسلامی، و واکنش های فرصت طلبانه همسایگان، دوستان و دشمنان حکومت ایران، بازار ارز ایران را که بازتاب دهنده  وضع کل روابط اقتصادی بین المللی کشور است همیشه آشفته کرده، که نتیجه آن سقوط ارزش برابری ریال ایران به کمتر از یک هزارم آن در اوائل سال ۱۳۵۷ بوده است.

وخامت اوضاع فعلی پرداخت های بین المللی کشور پیش از اینکه ناشی از تصمیمات دشمنانه ترامپ رئیس جمهور امریکا باشد ناشی از سوء سیاست و سوء مدیریت اقتصادی و ارزی کشور است نه کمبود ارز. در این دوره ۴۰ ساله کل درآمدهای ارزی ایران تنها حاصل از صادرات نفت و گاز، بیش از ۱۴۰۰ هزار میلیون دلار بوده است؛ یعنی ۱۴ برابر کل درآمد ارزی حاصل از نفت کشور در تمامی دوران ۳۷ ساله دولتهای پیش از انقلاب از ۱۳۳۴ به بعد.

بحث درباره ناآگاهی ها، ناکارآمدی ها، سوء سیاست ها و فساد ساختاری موضوعی جداگانه است. ما در اینجا بحث “چه باید کرد” را داریم، تا گفته باشیم.

یک- تشکیل کمیسیون مستقل مدیریت امور ارزی کشور

با هدف بازگرداندن شرایط نسبتا عادی به بازار ارز کشور:

یک کمیسیون ۷ نفره متخصص اقتصاد و ارز، شامل نمایندگان  وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی، بانک های خصوصی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، انجمن حسابداران خبره، انجمن اقتصاددانان و یک نماینده مجلس باید تشکیل گردد.

۱-برنامه اجرایی کمیسیون تهیه طرح جامع شناسایی و هدایت کلیه درآمدها و پرداخت های ارزی کشور به حساب های خاص زیر نظر کمیسیون است.

۲-یک طرح کاربردی برای فروش و صادرات نفت و گاز و پرداخت ها، شامل کسب اطلاعات تولید، قراردادها، قیمت ها، نوع ارز، بازارها و زمان بندی دریافت های ارزی تدوین شود.

۳-تهیه برنامه کسب اطلاعات کاربردی برای کلیه صادرات غیرنفتی و کلیه صادرات خدمات و تنظیم  برنامه دریافت های ارزی، شامل کلیه دست اندرکاران (بانک ها)، نوع ارز و نحوه استفاده از آنها.

۴-طرح تجمیع موجودی های ارزی کشور در سراسر جهان؛ و اتخاذ تصمیم درباره انتقال و تبدیل پذیری آنها به ارزهای مورد نیاز، بویژه یورو تدوین شود.

دو- قطع وابستگی مستقیم ریال به دلار و وابسته کردن ریال به یورو، پول اتحادیه اروپا.

در این راستا، اقدامات زیر بباید به عمل می آید:

۱-نرخ یورو بر حسب ریال در اول فروردین ۱۳۹۷ (حدود ۴۵۰۰۰ ریال) به عنوان نرخ پایه انتخاب میشود و از این پس نرخ یورو تنها بر حسب تغییرات یورو به دلار در بازارهای جهانی نوسان می یابد.

۲-بانک مرکزی ایران به نمایندگی از سوی این کمیسیون، مدیریت امور ارزی کشور، تقاضای بانک ها (به نمایندگی همه مصرف کنندگان ارز مانند مسافران، وارد کنندگان، و غیره) یورو را روزانه با نرخ رسمی تامین می کند.

۳-تمام موجودی های ارزی ایران مازاد بر نیاز در بانکهای جهانی نگهداری می شوند (برحسب پولهای مختلف در چین، روسیه، مالزی، اندونزی، هندوستان، ونزوئلا و هنگ کنگ) به یورو تبدیل و به بانکهای اتحادیه اروپا (۲۶ کشور) منتقل می شوند.

۴-بازرگانی خارجی کشور کلا به سوی اروپا و آسیا و خاور دور هدایت می شود به نحوی که نیاز به پرداخت های دلاری به حداقل کاهش یابد.

۵-ارز مسافری و توریستی و پرداخت های هواپیمایی ها صرفا به یورو پرداخت می شود و تبدیل آن به دلار یا هر ارز دیگر بر عهده خریداران و مصرف کنندگان خواهد بود.

۶-تشویق بازرگانی جهانی ایران با کشورهای عضو “اتحادیه پرداخت آسیایی[۷]” که در سال ۱۹۷۴ تشکیل شد و فعلا شامل نه کشور[۸] است، فقط مانده حساب جاری موازنه پرداخت های آنها از مدت مقرر (دوره حسابداری) با استفاده از یورو تسویه میشود. کوشش در گسترده کردن حوزه کار اتحادیه پرداخت ها که مرکزیت آن در ایران است انجام خواهد گرفت.

سه- فروش نفت و گاز و کالاهای صادراتی به یورو و تودیع دریافت ها در حساب های ایران در بانکهای اروپایی.

چهار- نظارت و کنترل پرداخت ها و هزینه های ارزی کشور

۱-شناخت موجودی ها و امکانات ارزی کلیه وزارتخانه ها و سازمانها و نهادهای وابسته به دولت دارای حق امضاء برای پرداخت از حسابهای ارزی در داخل و خارج کشور.

۲-تهیه گزارش جامع هزینه های ارزی سفرهای زیارتی به خارج از کشور در دهه اخیر، (شامل هزینه های مستقیم و غیرمستقیم و همراه مسافر).

۳-محدود کردن این نوع هزینه ها و قطع موقت آنها تا زمان بهبود وضع ارزی کشور.

۴-نیازهای ارزی مجاز طبق بودجه کلیه وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی با تصویب کمیسیون با نرخ روز تامین می گردد.

جبهه ملی ایران

تهران – ۵ تیر ۱۳۹۷خ

[۱] ۳۱٫۱ گرم

[۲] هلند، پاناما، ال سالوادور، اکوادور، پورتوریکو، باهاماس و زیمبابوی

[۳] Foreign Exchange Market

[۴] Bank of International Settlements

[۵] Society For Worldwide Interbank Financial Telecommunication

[۶] International Bank Account Number

[۷] Asian Clearing Union  (ACU)

[۸] هندوستان، پاکستان، بنگلادش، سری لانکا، بوتان، مالدیو، میانمار، نپال و ایران