داود هرمیداس باوند در سرمقالهای در روزنامه آرمان، نوشته است: آمریکا در یک عقبنشینی آشکار ۸ کشور را از تحریم نفتی ایران معاف کرد. دونالد ترامپ سعی کرده از جمهوری اسلامی ظاهری وارونه جلوه دهد که نه تنها تهدیدی برای منطقه بلکه به قول وزیر خارجهاش تهدیدی برای جامعه بینالملل است تا با همین استدلال ضربه زدن و ضعیف کردن قدرت ایران را به نفع جامعه بشری القا کنند.
از این رو آمریکاییها تلاش دارند بر اساس باورهای خود تصویری انتزاعی از ایران در جهان ترسیم کنند تا اگر با ایران به تفاهم رسیدند، بگویند که جامعه بینالمللی را از خطری عظیم نجات دادیم. سپس این پیروزی را به مثابه تثبیت جایگاه ترامپ گرفته و چند برابر توافق با کرهشمالی در بوق و کرنا کنند. معمولا برای مذاکره به لحاظ شکلی شرط قائل نمیشوند، اما آنها هم برای مذاکره ۱۲ پیش شرط مطرح کردند و هم ترامپ بحث مذاکره بدون پیش شرط را به میان آورد. پس از چندی مایک پمپئو چند شرط جدی از سوی آمریکا مطرح کرد، مسائلی چون موشکها، روابط و فعالیتهای منطقهای و… که منظور آنها حماس، جهاد اسلامی و حزبا… بود.
بنابراین آمریکاییها سعی کردند این پیش شرطها را از ۱۲ نکته به ۳ یا ۴ نکته تقلیل دهند. اما عقب نشینی کنونی آمریکا از وضع تحریم برای کشورهایی که نفت ایران را میخرند چند علت دارد. نخست اینکه این تحریمها به طور اتوماتیک قیمت نفت را بالا خواهد برد و همه کشورهایی که وارد کننده نفت هستند متضرر میشوند. این کشورها نیازمندیهایی دارند و ارتباط با ایران برایشان به نحوی حیاتی است.
از آنجایی که کشورهایی چون ترکیه، چین و برخی دیگر قبلا اعلام کرده بودند که در زمان تحریم نیز نفت ایران را میخرند، آمریکاییها به دلیل اینکه این فکر به اذهان متبادر نشود که موضع مستقل کشورهای اروپایی موجب شده که آمریکا در سیاستهایش تجدیدی نظر کرده، اعلام کردند که معافیتهایی برای خرید نفت از ایران برای ۸ کشور قائل خواهند شد. به عبارت دیگر آمریکا بهخاطر اینکه در برابر ایستادگی اروپاییها در مقابل تهدیداتش سنگ روی یخ نشود، سعی کرد قضیه را از درگیری با ایران به برخورد سیاسی با دیگران تبدیل کند.
لذا برای کشورهایی مثل ژاپن، کرهجنوبی، هندوستان و… معافیتهای نسبی قائل شده است. از طرف دیگر اروپاییها قبلا گفتهاند که به برجام پایبند هستند، درهر شرایطی یک سوم نفت ایران را خواهند خرید و به شرکتهای کوچکتر نیز برای سرمایهگذاری در ایران توصیه میکنند، اما شرکتهای بزرگ اروپایی قبل از ۱۳ آبان شروع به عقبنشینی کردند. حتی برای ایجاد نهاد سرمایهگذاری در ارتباط با ایران که ربطی با آمریکا نداشته باشد نیز همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نظر مساعدی نداشتند.
لذا اینطور نیست که اروپاییها کاملا طرف ایران باشند. البته این درست که آقای ظریف گفت اینها براساس سازوکار پیشبینی شده عمل خواهند کرد، اما به هر حال اروپاییها نیز با مشکلاتی مواجه هستند. ظاهرا آمریکا اعلام کرده برای اینکه برخی کشورهای دوست مثل ایتالیا مشکل نداشته باشند، معافیتهایی قائل خواهد شد. از این جهت با توجه به نقاری که میان اروپا و آمریکا وجود دارد، آمریکا تلاش میکند وجهه غیرمنطقی و غیرقابل اطمینان و بدون پرنسیپ خود را در اروپا تا جایی که میتواند تعدیل کند.
روزنامه آرمان / ۱۳۹۷،۸،۱۲